Nükleik asitler (Yönetici Moleküller);

• Kompleks yapılı organik bileşiklerdir.
• Yapılarında C, H, O, N ve P bulunur.
• Yapıtaşlarına nükleotid denir.
• Yapıtaşları arasında fosfodiester bağları vardır.
• En fazla 8 çeşit nükleotid vardır.

Bir Nükleotid Yapısı:

ÖRNEK 1:

Bir DNA molekülünün hidrolizi sonucu elde edilen;

I.   Adenin Nükleotid

II.  Timin Nükleotid

III. Deoksiriboz Şekeri

IV. Fosfat

moleküllerinden hangileri RNA sentezinde de kullanılabilir?

DNA (Deoksiribo Nükleik Asit)

• Çift zincirli sarmal yapılıdır.
• Şekeri deoksiribozdur.
• Bazları A, G, C, T dir.
• Pürinler karşısına pirimidinler gelir.
• Aile T arasında ikili, G ile C arasında üçlü zayıf hidrojen bağları vardır.
• Yönetim ve kalıtım görevi vardır.
• Kendini eşleyebilir.
• Prokaryotlarda sitoplazmada, ökaryotlarda çekirdek, mitokondri ve kloroplast yapısında bulunur.
• Sentezinden sorumlu enzim DNA Polimeraz dır.
• Sentezi dehidrasyon sentezi ile olur.
• n-2 kadar fosfodiester bağı vardır.(n=nükleotid sayısı)

DNA daki Eşitlikler:

1.

Nükleotid  = Fosfat = Deoksiriboz = Organik Baz = Glikozit Bağı = Ester Bağı

2.

A=T , G=C

3.

Pürinler =Pirimidinler

A + G =C + T

RNA (Ribo Nükleik Asit)

• Tek zincirlidir.
• Kendini eşleyemez, DNA tarafından sentezlenir.
• Şekeri riboz dur.
• Bazları A, G, C, U dir.
• mRNA hariç zayıf hidrojen bağı bulundururlar.
• Prokaryotlarda sitoplazmada bulunur. Ökaryotlarda sitoplazma, çekirdek, mitokondri, kloroplast gibi yapılarda bulunur.
• Sentezinden sorumlu enzim RNA Polimeraz dır.
• Protein sentezinde görevlidir.
• Sentezi dehidrasyon senteziyle olur.
• n-1 kadar fosfodiester bağları vardır.

3 çeşit RNA vardır. Bunlar:

1) mRNA: Protein sentezi için gerekli olan bilgiyi DNA dan alarak ribozomlara iletir. Tüm RNA ların % 5 lik bir kısmını oluşturur. Tekrar tekrar kullanılabilir.

2) tRNA: Protein sentezi için gerekli olan amino asitleri belli bir sıraya göre ribozomlara taşır. Tüm RNA ların % 15 lik bir kısmını oluşturur. Tekrar tekrar kullanılabilir.

3) rRNA: Proteinlerle birlikte ribozom yapısını oluşturur. Tüm RNA ların % 80 lik bir kısmını oluşturur. Tekrar tekrar kullanılabilir.

NOT: Tüm RNA çeşitleri protein sentezinde görevli olup tekrar tekrar kullanılabilirler.

NOT: Nükleik asit ve proteinden oluşan yapılara nükleoprotein denir. Örnek: Kromozom, ribozom, virüs vs.

ÖRNEK 2:

Toplam 1100 zayıf hidrojen bağı ve 100 A bulunduran bir DNA molekülünde;

I.   G=?

II.  Deoksiriboz=?

III. Pürinler / Pirimidinler oranı=?

IV. Tam hidrolizi için gerekli olan su miktarı=?

V.  Fosfodiester bağı sayısı=?

nedir?

ÖRNEK 3:

Toplam 2000 nükleotid ve 2750 zayıf hidrojen bağı içeren bir DNA molekülünde G=?

ÖRNEK 4:

10 Adenin

20 Guanin

30 Sitozin

40 Guanin

90 Deoksiriboz

130 Fosfat

Bulunan bir ortamda;

a) En fazla kaç nükleotid sentezlenebilir?

b) En fazla kaç nükleotidlik bir DNA molekülü sentezlenebilir?

Örnek soruların cevaplarını yorum atabilirsiniz.